Badanie na temat wiedzy finansowej studentów – październik 2023
Równolegle z działaniami szkoleniowymi, związanymi z projektem „Kapitał Młodzieży”, badaliśmy także wiedzę finansową studentów. Pytania obejmowały zagadnienia z dziedziny finansów, ekonomii, narzędzi finansowych, budżetu osobistego oraz marki osobistej.
Badanie ilościowe CAWI przeprowadziła w październiku br. firma Norstat Polska. Objęło ono 200 respondentów w wieku 18-25 lat, studiujących na uczelniach wyższych, z wykluczeniem kierunków ekonomicznych. Prezentujemy ogólne wyniki badań.
Marka osobista, biogram, CV oraz proces rekrutacyjny
Pojęcie marki osobistej oraz biogramu zna większość respondentów (marka osobista: 78%, bio: 73%), jednak jedynie co czwarty twierdzi, że sam stara się budować markę osobistą, bądź posiada swoje bio. Połowa badanych zadeklarowała, że nie podejmuje żadnych działań, które miałyby służyć prezentacji ich osoby czy umiejętności. Natomiast do najczęściej podejmowanych działań należą działania na portalach społecznościowych – publikowanie treści o zainteresowaniach (19%) oraz życiu prywatnym (17%), bądź umieszczanie CV w serwisach typu Goldenline czy Linkedin.
Ponad 7 na 10 badanych przyznaje, że posiada profesjonalne CV, które najczęściej zostało utworzone poprzez kreator CV dostępny w Internecie bądź Canvę. Zdaniem zdecydowanej większości badanych nie ma nic niestosownego w pytaniu przyszłego pracodawcy o zarobki (91%) czy urlopy (79%).
Osobista sytuacja na rynku pracy oraz rozumienie różnych form zatrudnienia
Ponad połowa badanych pracuje (54%), z czego niemal 1/3 pracuje i studiuje jednocześnie, a blisko ¼ pracuje dorywczo. Do pracy motywuje ich głównie potrzeba utrzymania się (55%) oraz chęć bycia niezależnym (51%).
W kwestii rozumienia form zatrudnienia niemal wszyscy badani potrafili wskazać jak określa się samozatrudnienie (95%), a około 60% wykazało się znajomością takich form zatrudnienia jak umowa o pracę czy staż. Najwięcej trudności badanym sprawiła odpowiedź na pytanie o umowę B2B – jedynie 30% wskazało poprawną odpowiedź, a aż 41% wskazało błędnie umowę o dzieło.
Wiedza na temat finansów i ekonomii
Ponad ¾ badanych deklaruje, że wie czym jest ekonomia, jednak jedynie 15% ocenia pozytywnie swój poziom wiedzy w tym zakresie, a aż 68% odpowiedziało, że jedynie trochę orientuje się w podstawowych kwestiach i zjawiskach związanych z ekonomią. Podobnie jest z wiedzą na temat finansów – ponad 50% badanych twierdzi, że trochę orientuje się w tej tematyce, natomiast aż 40% wskazało, że ich wiedza w tym obszarze jest niewielka bądź żadna.
Respondenci nie mieli większych problemów ze wskazaniem oprocentowania opisanej pożyczki (94%) czy rozpoznaniem pojęcia inflacji (91%). Większość badanych znała także odpowiedź na pytania o akcje, podaż i popyt (ponad 60% odpowiedzi poprawnych). Nieco trudniejsze okazały się pytania o pojęcia takie jak stopa procentowa, rynek kapitałowy, obligacja czy makroekonomia, na które odpowiedziała poprawnie około połowa badanych. Najbardziej problematyczne okazały się pytania o mikroekonomię (26%) oraz koniunkturę (12%), na które większość badanych odpowiedziała błędnie.
Budżet osobisty
Ponad połowa studentów wskazała, że potrafi stworzyć budżet osobisty, a 2/3 spośród nich deklaruje, że zdarza im się tworzyć taki budżet. Zdaniem respondentów, którzy potrafią stworzyć budżet osobisty, ustalenie wysokości stałych wydatków jest zdecydowanie najważniejszą czynnością podczas tworzenia budżetu osobistego. W drugiej kolejności wskazywano ustalenie wysokości stałych dochodów oraz zaplanowanie oszczędności.
Narzędzia finansowe, emerytury
Jeżeli chodzi o ocenę wiedzy na temat narzędzi finansowych, 38% badanych ocenia pozytywnie swoją wiedzę na temat rachunków oszczędnościowych, a 33% na temat rachunków bankowych. Badani znacznie gorzej oceniają swoją wiedzę na temat funduszy inwestycyjnych (15% ocenia ją pozytywnie) oraz obligacji krótkoterminowych (12% ocen pozytywnych).
W kwestii korzystania z narzędzi finansowych najpopularniejsze wśród studentów są rachunki oszczędnościowe, z których korzysta połowa badanych, na drugim miejscu znalazły się lokaty bankowe (37%). Badani rzadko korzystają z funduszy inwestycyjnych (6%) oraz obligacji krótkoterminowych (4%).
Blisko 1/3 badanych planuje pracować do osiągnięcia wieku emerytalnego, a ponad 20% zamierza pracować jeszcze po osiągnięciu wieku emerytalnego. Mniej niż 20% chce zakończyć pracę wcześniej. Natomiast ponad połowa badanych nie jest w stanie przewidzieć wysokości swojej emerytury.
Najczęściej rozważanym sposobem zabezpieczenia finansowego na starość jest odkładanie pieniędzy na koncie w banku (58%). Zdecydowana większość studentów deklaruje, że nie ma żadnej lub posiada jedynie niewielką wiedzę na temat Pracowniczych Planów Kapitałowych (71%), Pracowniczego Programu Emerytalnego (76%), Indywidualnego Konta Emerytalnego (74%), Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (77%) oraz Ogólnoeuropejskiego Indywidualnego Produktu Emerytalnego (86%), a poziom korzystania z programów emerytalnych jest marginalny (od 5% do 1%).
Jedynie jedna na trzy osoby (wśród tych, którzy orientują się w tematyce co najmniej jednego programu emerytalnego) odpowiedziała, że wie czym się różnią programy długoterminowego oszczędzania od ZUS/KRUS.
Wiedza na temat podatków
Studenci deklarują bardzo niską wiedzę na temat podatków – jedynie 14% oceniło ja pozytywnie, 58% jedynie trochę orientuje się w podstawowych pojęciach, a 29% określa ją jako niewielką bądź nie posiada żadnej wiedzy w tym temacie. Zdecydowana większość badanych znała pojęcie podatku PIT (82%), VAT (91%), a także potrafiła wskazać aktualne stawki VAT (72%). Większość badanych (59%) potrafi także rozróżnić podatek CIT.
Nieco trudniejszym zadaniem było wskazanie stawek podatku PIT (30% poprawnych odpowiedzi), podatku liniowego (28%) oraz podatku CIT (22%). Najwięcej trudności sprawiło respondentom rozróżnienie podatku PCC (zaledwie 11% poprawnych odpowiedzi).
------------------------------
Jak widać, w temacie upowszechniania wiedzy finansowej wśród młodych dorosłych wciąż jeszcze jest sporo do zrobienia. Projekty takie jak „Kapitał Młodzieży” pozwalają uporządkować informacje o finansach i przedsiębiorczości, jednocześnie rozwijając kompetencje osobiste, potrzebne na rynku pracy. Mamy nadzieję, że doświadczenia z pierwszej edycji „Kapitału Młodzieży” przełożą się na kontynuację programu w kolejnych województwach.
Całościowy raport z badania zostanie upubliczniony 8 grudnia 2023 r., podczas gali kończącej projekt „Kapitał Młodzieży” w Sali Notowań GPW w Warszawie.
Tego samego dnia odbędzie się także konferencja prasowa – serdecznie zapraszamy dziennikarzy do zgłaszania chęci uczestnictwa na e-mail: kapitalmlodziezy@gmail.com.
Organizatorem projektu „Kapitał Młodzieży” jest FUNDACJA DLA MŁODZIEŻY. Partnerem projektu jest Fundacja GPW. Projekt dofinansowano ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Zadanie „Kapitał Młodzieży” jest dofinansowane ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Grupę docelową stanowią osoby w wieku 18 – 25 lat, w liczbie 60, zamieszkałe w Polsce na terytorium województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego oraz podkarpackiego. Projekt porusza zagadnienia z obszarów m.in. finansów osobistych, przedsiębiorczości, ekonomii, doskonalenia kompetencji społecznych oraz przywódczych, a także rozwoju na ścieżce zawodowej.
Całkowita wartość zadania 744 190 złotych.
Wartość dofinansowania 740 190 złotych
FUNDACJA DLA MŁODZIEŻY
ul. Miodowa 17/19, 00-246 Warszawa
KRS 0000339553
NIP 8982166113
REGON 021094654
tel. 574-037-224 (8:00 - 16:00)